KKKA hastalığına yakalananların en az yüzde 95’i sıhhatine kavuşuyor

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Nazif Elaldı, ülke genelinde kenelerden bulaşan Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığına yakalananların en az yüzde 95’inin sıhhatine kavuştuğunu bildirdi.

KKKA hastalığı tedavisi konusunda uzun yıllar merkez pozisyonda bulunan Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Uygulama ve Araştırma Hastanesi’nde vazife yapan Prof. Dr. Elaldı, AA muhabirine, dünyada “Argasidae” ve “Ixodidae” ailelerine bağlı yaklaşık 900 civarında kene tipinin bilindiğini söyledi.

Elaldı, bunlardan Hyalomma cinsine ilişkin kene cinslerinin hastalığın esas vektörleri olduğunu belirterek, “Türkiye’de şimdiye kadar 50’den fazla kene tipinin olduğu tespit edilmiştir. Günümüze kadar birçok kene cinsinin virüsün biyolojik vektörü olabileceği düşünülmüş ise de hastalığın en önemli biyolojik vektörünün ülkemizde de yaygın olarak bulunan Hyalomma cinsine bağlı keneler olduğu kabul edilmektedir.” dedi.

Türkiye genelinde yıllara nazaran KKKA olgu sayısının 500 ila 1000 ortasında değiştiğine dikkati çeken Elaldı, “Vücuda tutunan keneler saatler ya da günlerce orada kalıp, aç oldukları yüklerinin 100-200 katı kadar kan emebilirler. Bir kişi keneyi bedeninde yapışmış olarak gördüğünde şimdi enfekte kene virüsü bedene bulaştırmamış olabilir. Bu nedenle kene bir an evvel mümkünse başını koparmadan bir bütün halinde bedenden uzaklaştırılmalıdır.” diye konuştu.

Kenelerin doyana kadar kan emdikten sonra bir dış müdahale olmaksızın bedenden ayrıldığını anlatan Elaldı, “Risk, kenenin yalnız KKKA’ya neden olan virüsle değil, öbür bir hastalık etkeniyle enfekte olup olmamasına da bağlıdır. KKKA virüsünün kenelerle bulaştırılan 200’den fazla hastalık etkeninden yalnızca birisi olduğu unutulmamalıdır.” tabirlerini kullandı.

Özellikle 65 yaş üstü risk altında

Elaldı, hastalığın her yaş kümesinde gözlendiğine ve vefata sebep olduğuna işaret ederek, “Özellikle 65 yaş üstündeki bireylerde cinsiyet gözetmeksizin daha fazla mevte sebep olmaktadır. Teorik olarak alt hastalığı olan bireylerde daha şiddetli seyretmekle birlikte bilimsel çalışmalar hastaneye müracaat sırasında kanlarında yüksek ölçüde virüs bulunduran bireylerde ölümlerin daha fazla gözlendiğini göstermektedir. Örneğin kanında 1 mililitrede 100 milyon KKKA virüsü olanların yüzde 80’inin, 1 trilyon olanların ise daha fazla oranda öldüğü yapılan bilimsel çalışmalardan anlaşılmaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.

“Ülkemizde vefat oranı yüzde 5’ten düşük”

Hastalıkla ilgili vefat oranlarının ülkeden ülkeye hatta hastaneden hastaneye değişmekte olduğunun altını çizen Elaldı, şunları kaydetti:

“Dünya literatüründe ekseriyetle hastalığa atfedilen mevt oranları yüzde 10-30 ortasında değişmektedir. Ülkemizde ise mevt oranı yüzde 5’ten düşüktür. Hastalığa süratle teşhis konması, Sıhhat Bakanlığının birinci, ikinci ve üçüncü basamak sıhhat kuruluşlarındaki hasta takip ve sevk kriterleri ile bölgelere nazaran ‘referans hastaneler’ belirlenmesi, hastaların gerektiğinde süratle üst basamak hastanelere sevk edilmesi ve deneyimli doktor ve yardımcı sağlık çalışanı tarafından takip ve tedavi edilmesi sayesinde hastaların en az yüzde 95’i hastanelerden şifa ile taburcu edilmektedir. Bu türlü bir düşük mevt oranı yurt dışındaki otoriteler ve tabiplerce de takdir ile karşılanmaktadır.”

En fazla bacaklara tutunuyor

Elaldı, kenelerin insan bedenindeki rastgele bir bölgeye yapışıp kan emdiklerine dikkati çekerek, “Yapılan bilimsel yayınlarda insanlarda en önemli kene tutunma bölgelerinin karın, kollar, koltuk altı, sırt, göğüs, baş ve boyun, kalça, bacaklar ve dış genital organların olduğu belirtilmektedir. KKKA’ya neden olan virüsü taşıyan Hyalomma marginatum kenesinin ise ülkemizde yapılan bir araştırmada en sık bacaklara, sonra baş-boyun bölgesine ve daha sonra da kollara yapışıp kan emdiği bildirilmiştir.” dedi.

Virüs ile enfekte kenelerin Türkiye’de yaygın olarak gözlendiğine değinen Elaldı, “Sivas’a bağlı kırsal bölgeler ve etraf vilayetlerde yakın vakitte yaptığımız bir çalışmada sığırlardan ve yerden toplanan kenelerin dağılımına baktığımızda yüzde 90 ile en fazla Hyalomma cinsine ilişkin kenelerin olduğunu ve KKKA hastalığının bulaşmasından en fazla sorumlu olan Hyalomma marginatum tipi kenelerin ise toplamın yüzde 80’ini oluşturduğunu ve bu kenelerin de bölgelere nazaran değişen oranlarda virüs ile enfekte olduğunu gözledik.” diye konuştu.

Elaldı, bir kenenin ne kadar erken çıkarılırsa KKKA hastalığı bulaşma riskinin de o kadar azalacağının altını çizerek, sıhhat kuruluşlarında misyonlu doktor ve yardımcı sağlık işçisinin KKKA konusunda her yıl sistemli olarak bilgilendirildiğini anlattı.

KKKA hastalığı tedavisi ve aşı çalışmaları

KKKA hastalığı tedavisi hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Nazif Elaldı, “Gerektiğinde damar yolu ile sıvı ve elektrolit, taze donmuş plazma, eritrosit ve trombosit süspansiyonlarının verilmesi, teneffüs ve deveran takviyesinin sağlanması ve hemodiyaliz uygulamaları, günümüzde KKKA’da aktif olan tedavilerdir.” dedi.

Elaldı, aşı çalışmalarına da değinerek, Türkiye’de üretilen yerli bir inaktif KKKA aşısının faz 1 çalışmasının tamamlandığını söyledi.

Yurt dışında ortalarında Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Kars Kafkas Üniversitesinden bilim insanlarının da bulunduğu, 11 ülkeden 13 merkez tarafından yürütülen bir projede hem DNA hem de mRNA temelli iki KKKA aşısı geliştirildiğini ve bunlardan DNA aşısının faz 1 klinik araştırmasının devam ettiğini bildiren Elaldı, dünyada hala devam eden ve deneysel kademelerde olan birkaç aşı geliştirme çalışmasının bulunduğunu da kelamlarına ekledi.

About The Author

admin

See author's posts